O φόβος του παιδιού σχετικά με το σχολείο και τη σχολική ζωή – ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ -  ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ

Αρκετά συχνά οι γονείς έχουν να αντιμετωπίσουν μια έντονη περιστασιακή απροθυμία του παιδιού τους να πάει στο σχολείο. Η συμπεριφορά αυτή συνήθως συνοδεύεται με διαμαρτυρίες οι οποίες μπορεί να μην έχουν παρατεταμένη ένταση - διάρκεια και να εξασθενήσουν γρήγορα. Η χαρακτηριστική αυτή επίμονη άρνηση για το σχολείο, συναντάται με τον όρο «σχολική φοβία ή σχολειοφοβία» και περιγράφεται από τους ειδικούς ως : έντονος και παράλογος φόβος του παιδιού σχετικά με το σχολείο και τη σχολική ζωή.

Τι μπορεί να φταίει;

     Το παιδί νιώθει ότι δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο νέο σχολικό περιβάλλον ή να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις κατά τη μετάβαση από τη μια σχολική βαθμίδα στην επόμενη , π.χ.από το νηπιαγωγείο στην Α΄ τάξη του δημοτικού. Μερικοί από τους λόγους που μπορεί να ευθύνονται για την ανάπτυξη της σχολικής φοβίας είναι οι εξής:

-Όταν η μαμά διακατέχεται από άγχος, ανασφάλεια ή φοβίες και τις διαβιβάζει άθελά της και στο παιδί, στην περίπτωση που δεν έχει ικανοποιήσει επαρκώς τις δικές της ανάγκες [τις οποίες και ικανοποιεί μέσω του παιδιού].

-Όταν ο μπαμπάς είναι αδιάφορος ή παθητικός στο ρόλο του και το παιδί έντονα εξαρτημένο από τη μητέρα.

-Όταν οι γονείς είναι υπερπροστατευτικοί.

-Όταν υπάρχει αδιαφορία ή έλλειψη επικοινωνίας στην οικογένεια.

-Όταν το παιδί δεν έχει αναπτύξει την κοινωνικότητά του, δεν έχει συνηθίσει να είναι με παιδιά ή δυσκολεύεται να κάνει σχέσεις με συνομήλικους του.

-Συχνά, μπορεί να έχουν προηγηθεί γεγονότα όπως: αλλαγή σχολείου μέσω μετακόμισης, αρρώστια ή θάνατος γονιού, διαζύγιο, αρρώστια του παιδιού, γέννηση νέου μωρού.

Τοποθετείστε τον εαυτόν σας στη θέση του παιδιού

       Το παιδί που έχει σχολική φοβία συνήθως δεν θέλει να εγκαταλείψει το περιβάλλον του σπιτιού. Συχνά επικαλείται διάφορους λόγους για να μείνει σπίτι, όπως ότι είναι άρρωστο, ότι τα παιδιά στο σχολείο τον κοροιδεύουν ή το πειράζουν, ότι δεν τα καταφέρνει στα μαθήματα, ότι είναι αυστηρός ο δάσκαλος.

       Κάποια παιδιά μπορεί να εκφράζουν ακόμα και φόβο ότι κάτι κακό θα συμβεί στη μητέρα κατά τη διάρκεια της απουσίας του.
Πηγές άγχους ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα στις ΗΠΑ, μπορεί να είναι πολλές καταστάσεις της σχολικής ζωής. Πολλά παιδιά που πιθανόν να αναπτύξουν σχολική φοβία ανησυχούν μήπως:

-Δεν φτάσουν εγκαίρως στο σχολείο,

-Κάνουν ορθογραφικά λάθη

-δεν έχουν απαντήσει σωστά σε ερώτηση της δασκάλας.

-Κάνουν λάθη στην ανάγνωση

-Τα επιπλήξει ο δάσκαλος

-Δεν τα καταφέρνουν στα μαθηματικά, στη γυμναστική ή στη ζωγραφική,

-Αποτύχουν σε κάποιο διαγώνισμα

-Δεν έχουν καλές σχέσεις με τους συμμαθητές τους.

 Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι το παιδί πράγματι βιώνει άγχος και φόβο για το σχολείο, όσο κι αν εμάς μας φαίνεται ότι οι φόβοι του δεν ευσταθούν.

Χαρακτηριστικά του παιδιού με σχολική φοβία:

• Επανειλημμένη και επίμονη άρνηση για το σχολείο.
• Δεν εντοπίζεται άλλη παθολογική συμπεριφορά.
• Αγχώνεται εύκολα με αποτέλεσμα να εκδηλώνει το άγχος αυτό στο σώμα του με συμπτώματα όπως : κοιλιακές διαταραχές, ναυτίες κ εμετούς, πονοκεφάλους, διάρροια, πονόλαιμο.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι όταν το παιδί απουσιάζει συχνά από το κλίμα του σχολείου;

Οι επιπτώσεις της συχνής και παρατεταμένης απουσίας από το σχολείο είναι αρνητικές και έχουν ως αποτέλεσμα:

• Να χάνεται η επαφή του παιδιού με τους φίλους κ τους συνομήλικους
• Να μην εκτίθεται σε κοινωνικά ερεθίσματα με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται η εκπαίδευση του σε κοινωνικές δεξιότητες
• Να χάνει μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής ύλης
• Να μην μαθαίνει να φέρνει εις πέρας τις σχολικές υποχρεώσεις

Ποια βήματα χρειάζεται να ακολουθήσουν οι γονείς

• Είναι σημαντικό να είναι υπομονετικοί κ να δείχνουν κατανόηση για τη δυσκολία του παιδιού τους
• Να είναι συνεπείς και σταθεροί στη συμπεριφορά τους
• Να βεβαιωθούν ότι τα παράπονα του παιδιού τους είναι αληθινά και να το κρατήσουν σπίτι αν διαπιστώσουν ότι είναι πραγματικά άρρωστο και δεν μπορεί να πάει σχολείο
• Αν όχι, τότε θα είναι χρήσιμο να προσπαθήσουν να εντοπίσουν την αιτία ή το ερέθισμα εκείνο που προκαλεί στο παιδί μια υπέρμετρη ανησυχία ή φόβο που έχει συνδεθεί με το σχολείο

        Ένας αποτελεσματικός τρόπος να το πετύχουν αυτό είναι : ακούγοντας προσεκτικά αυτά που τους λέει το παιδί και προσπαθώντας να καταλάβουν τι πραγματικά είναι αυτό που προσπαθεί να τους εξηγήσει.

        Αφού διερευνήσουν τις πηγές του άγχους ή του φόβου του παιδιού, καλό θα είναι να το συζητήσουν μαζί του σε μια προσπάθεια να «απομυθοποιήσουν» αυτό που προκαλεί τόσο άσχημα συναισθήματα. Είναι σκόπιμο να αποφεύγονται απαξιωτικές ή κοροϊδευτικές λέξεις και φράσεις για αυτό που βιώνει το παιδί που φοβάται.

Τι μπορεί να βοηθήσει

-ενθαρρύνετε σταδιακά την αίσθηση ανεξαρτησίας του παιδιού, βοηθώντας το να αυτονομηθεί.

-Φροντίστε ώστε να έρχεται από μικρό σε επαφή με συνομήλικα παιδάκια.

-Ξεκινήστε τον παιδικό σταθμό από την ηλικία των 3 ή 4 ετών (ιδιαίτερα αν το παιδί δυσκολεύεται να σας αποχωριστεί).

-Ενθαρρύνετε το παιδί σας, να συζητά τα συναισθήματα και τους φόβους του μαζί σας.

-Μοιραστείτε με το παιδί ιστορίες από τη δική σας παιδική ηλικία, για να καταλάβει ότι δεν είναι το μόνο που νιώθει έτσι.

-Μην το φοβίζετε ή το αγχώνετε σχετικά με το σχολείο, με λόγια που το προκαταβάλλουν αρνητικά. Π.Χ : «Τέρμα το παιχνίδι τώρα που άρχισε το σχολείο» ή « τι θα πει η δασκάλα αν δει αυτά τα γράμματα ;»

-Βοηθήστε το να εξοικειωθεί με το καθημερινό σχολικό πρόγραμμα χωρίς να το πιέζετε ή να το αγχώνετε.

-Η τρυφερότητα, η αποδοχή του παιδιού , η ενθάρρυνση καθώς και η συχνότητα του επαίνου, βοηθούν ιδιαίτερα.
Μην ξεχνάτε να αφιερώνετε χρόνο ουσιαστικής επαφής μαζί του δίνοντάς του την αμέριστη προσοχή σας.

 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

-Αποφεύγετε τις απουσίες με το παραμικρό. Όσες περισσότερες απουσίες κάνει το παιδί σας τόσο περισσότερο δυσκολεύεται να επανανασυνδεθεί με το σχολικό περιβάλλον, την ύλη και τους συμμαθητές του.

-Μη μαλώνετε το παιδί επειδή δεν θέλει να πάει σχολείο. Δείξτε ότι το καταλαβαίνετε, υποστηρίζοντας και ενθαρρύνοντας το σε αυτή τη δύσκολη για εκείνο περίοδο.

-Όταν μένει σπίτι, αποφύγετε τις υπερβολικές εκδηλώσεις στοργής και τρυφερότητας.

-Υποδεχτείτε το όταν επιστρέφει από το σχολείο με ένα μεγάλο χαμόγελο χωρίς να δείχνετε την ανησυχία ή την απογοήτευσή σας αν έκλαψε εκεί.

-Προσπαθήστε να ανακαλύψετε την αιτία του φόβου του : Είναι το άγχος της επίδοσης; Μήπως φταίει η δασκάλα ή τα άλλα παιδιά; Στη συνέχεια πραγματοποιείστε τις ανάλογες συζητήσεις με το παιδί σας.

-Μην αφήνετε εκτός συζήτησης την αρμόδια δασκάλα. Συζητήστε μαζί της το πρόβλημα και μάθετε τι σας προτείνει.

-Μοιραστείτε το πρόβλημα με τον μπαμπά, παροτρύνοντας τον να αναλάβει πιο δραστήριο και ενεργητικό ρόλο.